Δευτέρα 26 Ιουλίου 2010

17 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στις αμείωτες ελεύθερες μηχανικές ταλαντώσεις




17 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής στις αμείωτες ελεύθερες μηχανικές ταλαντώσεις

1. Υλικό σημείο που κάνει ΑΑΤ διέρχεται 20 φορές το δευτερόλεπτο από τη θέση ισορροπίας του. Η περίοδος ταλάντωσης είναι:

α. 0,1s          β. 0,05s        γ. 0,2s

2. Υλικό σημείο κάνει ΑΑΤ με εξίσωση απομάκρυνσης x=Αημωt. Η φάση του υλικού σημείου μετά από 10 ταλαντώσεις είναι:

α. 10π rad           β. 20π rad             γ. 5π rad

3. Υλικό σημείο κάνει ΑΑΤ με πλάτος Α. Τη χρονική στιγμή t0=0 είναι στη θέση x=+A/2 με υ<0. Η εξίσωση απομάκρυνσης είναι:

α.x=Α ημ (ωt+π/6),   β. x=Αημ(ωt+5π/6),  γ. x=Αημ(ωt-π/6), δ. x=Αημ(ωt+7π/6)

4. Υλικό σημείο κάνει ΑΑΤ με εξίσωση ταχύτητας υ=Αωημωt.
α. Να γράψετε τις εξισώσεις απομάκρυνσης και επιτάχυνσης σε σχέση με το χρόνο.
β. Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις που αντιστοιχούν στην απομάκρυνση x, την ταχύτητα υ και την επιτάχυνση α σε σχέση με το χρόνο, t.

5.  Η σχέση που συνδέει την ταχύτητα, υ και την επιτάχυνση, α σε μια ΑΑΤ είναι:

α. υ2= (ωυ02-α)/ω2              β. α2+υ2ω2=ω2υ02             γ. α2=ω(υ02-υ2)               
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας

6. Αν η μάζα του ταλαντωτή μάζα - ελατήριο, μεταβληθεί από m σε m/4 τότε:
α. Διπλασιάζεται η περίοδος.
β. Διπλασιάζεται  το πλάτος.
γ. Διπλασιάζεται  η μέγιστη ταχύτητα.
δ. Το μέτρο της μέγιστης δύναμης επαναφοράς μένει σταθερό.
ε. Τετραπλασιάζεται  η μέγιστη επιτάχυνση.
Ποιες από τις προτάσεις αυτές είναι σωστές και γιατί;

7. Δύο σώματα Σ1 και Σ2 με ίσες μάζες ισορροπούν κρεμασμένα από ίδια κατακόρυφα ιδανικά ελατήρια με σταθερές k1 και k2 αντίστοιχα, που συνδέονται με τη σχέση k1=k2. Απομακρύνουμε το από τη θέση ισορροπίας το μεν Σ1 κατά Α, το δε Σ2 κατά 2Α και τα αφήνουμε ταυτόχρονα ελεύθερα.
α. πρώτο θα περάσει από τη θέση ισορροπίας. το σώμα Σ1.
β. πρώτο θα περάσει από τη θέση ισορροπίας, το σώμα Σ2.
γ. θα περάσουν ταυτόχρονα και με την ίδια ταχύτητα.
δ. θα περάσουν ταυτόχρονα και με το Σ2 να έχει διπλάσια ταχύτητα από το Σ1. 

Ποια είναι η σωστή απάντηση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

  
8.  Κατά τη διάρκεια μιας ΑΑΤ το σώμα περνάει από τη θέση με απομάκρυνση x1 στην οποία ισχύει ότι υ=±υ0/2. Αν το πλάτος είναι Α, η απομάκρυνση x1 είναι ίση με:

α.  ±Α/3         β. ±Α(ρίζα3) / 2               γ. ±Α/2            δ. ±Α
Ποια είναι η σωστή απάντηση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

9.  Κατά τη διάρκεια μιας ΑΑΤ με πλάτος Α, όταν το υλικό σημείο περνάει από τη θέση με x=±Α/2 για τις κινητική και δυναμική ενέργεια ισχύει:

α. Κ=3U        β. U=3K          γ. Κ=U         δ. Κ=2U
Ποια είναι η σωστή απάντηση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

10. Σε μια ΑΑΤ με πλάτος Α και σταθερά επαναφοράς, D, το έργο, W, της δύναμης επαναφοράς κατά τη μετατόπιση του σώματος από τη μια ακραία θέση της ταλάντωσης στην άλλη είναι:
α. W=0             β. W=½DA2              γ. W=DA2
Ποια είναι η σωστή απάντηση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.


11. Αρμονικός ταλαντωτής που αποτελείται από σώμα μάζας m και ελατήριο σταθεράς k εκτελεί ΑΑΤ με σταθερό πλάτος, Α, και εξίσωση απομάκρυνσης x=Αημωt.
Ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λανθασμένες; Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
α. Η μηχανική ενέργεια του ταλαντωτή είναι ανεξάρτητη από τη μάζα του σώματος.
β.  Στις θέσεις  x = ±Α , ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας είναι μηδέν.
γ. Η ενέργεια του ταλαντωτή είναι ανάλογη με το τετράγωνο της μέγιστης τιμής της δύναμης επαναφοράς.
δ. Τη χρονική στιγμή 3Τ/8, η δυναμική γίνεται ίση με την κινητική ενέργεια.
ε. Η μέγιστη τιμή της κινητικής ενέργειας αυτού είναι ανεξάρτητη της μάζας.
στ. Ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας όταν περνάει από τη θέση ισορροπίας είναι μηδέν.

12.  Στο σχήμα φαίνονται οι γραφικές παραστάσεις της επιτάχυνσης δύο ΑΑΤ  σε σχέση με το χρόνο. Οι ΑΑΤ έχουν την ίδια σταθερά επαναφοράς.
α. Για τα πλάτη ισχύει:                        α. Α2=1         β. Α1=2
β. Για τις μέγιστες ταχύτητες ισχύει:    α. υ02=01   β. υ01=2υ­02
γ. Για τις μέγιστες τιμές των κινητικών ενεργειών ισχύει: α. Κ2=16Κ1          β. Κ2=1

13.  Δύο ελατήρια ίδιας σταθεράς k φέρουν μάζες m και 4m αντιστοίχως και εκτελούν ΑΑΤ πλάτους Α και 2Α αντιστοίχως . Ποιες από τις σχέσεις που ακολουθούν είναι σωστές; Να δικαιολογήσετε την κάθε απάντηση που θα δώσετε.

α. Τ12=1/2    β. υ0102=1/2     γ. Ε12=1/4        δ. F01/F02=1/2

14. Αν κατά την διάρκεια της ΑΑΤ ενός συστήματος  με κάποιο τρόπο τετραπλασιαστεί η ολική του ενέργεια, χωρίς να μεταβληθεί η μάζα ή η σταθερά επαναφοράς του, ποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν είναι σωστές ή λάθος και γιατί;
α. Η περίοδος διατηρείται σταθερή. 
β. Το πλάτος διπλασιάζεται.
γ. Η μέγιστη ταχύτητα διπλασιάζεται
δ. Η μέγιστη κινητική ενέργεια μένει σταθερή.
ε. Η μέγιστη τιμή της δύναμης επαναφοράς διπλασιάζεται.

15. Στην κάτω άκρη κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς k, η πάνω άκρη του οποίου είναι στερεωμένη σε ακλόνητο σημείο, σώμα μάζας m εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση πλάτους Α. Όταν το σώμα διέρχεται από τη θέση ισορροπίας, η επιμήκυνση του ελατηρίου είναι Α/2. Nα σχεδιάσετε το φυσικό μήκος του ελατηρίου, τη θέση ισορροπίας και τη θέση μέγιστης επιμήκυνσης και να απαντήσετε στις ερωτήσεις επιλογής. Όταν το σώμα διέρχεται από τη θέση της μέγιστης συσπείρωσης του ελατηρίου,
Ι. Ο λόγος των μέτρων της δύναμης ελατηρίου προς τη δύναμη επαναφοράς είναι:
α. ½       β. 2            γ. 3/2
ΙΙ. Ο λόγος της δυναμικής ενέργειας του ελατηρίου προς τη δυναμική ενέργεια  της ταλάντωσης είναι
α.  ¼       β. 4            γ. 1/2

16.  Ελατήριο σταθεράς k κρέμεται από ακλόνητο σημείο και φέρει στο ελεύθερο άκρο του σώμα μάζας, m, που ισορροπεί. Ασκούμε στο σώμα κατακόρυφη δύναμη και επιμηκύνουμε το ελατήριο κατά d από τη θέση ισορροπίας.
Ι. Το έργο της δύναμης είναι ίσο με:
α kd2        β. 2kd2         γ. kd2/2
ΙΙ. Η μέγιστη τιμή της δύναμης που ασκούμε είναι:
α. kd           β. 2kd           γ. kd/2

17. Στα άκρα δύο ελατηρίων k1,k2 κρέμονται τα σώματα με μάζες m1,m2 και τα ελατήρια έχουν τη ίδια επιμήκυνση. Απομακρύνουμε τα σώματα κατά το ίδια απομάκρυνση Α από τη θέση ισορροπίας και τα αφήνουμε ελεύθερα να κάνουν ΑΑΤ. Μεγαλύτερη ενέργεια έχει
α. Το σύστημα (1)
β. Το σύστημα (2)   
γ. Κανένα από τα δύο


Οι απαντήσεις:
1α,  2β,  3β,  4 x=Αημ(ωt-π/2), α=α0ημ(ωt+π/2), 5β, 6ΛΛΣΣΣ, 7δ, 8β, 9α, 10α, 11ΣΣΣΣΣΣ, 12α,α,α, 13 α,γ,δ, 14ΣΣΣΛΣ, 15α,α,  16γ,α,  17α

Tα αποτελέσματα του 1ου κριτηρίου στις Ταλαντώσεις

Αποτελέσματα 1ου κριτηρίου στις Ταλαντώσεις

ΘΕΜΑ1: α, β, δ, β, ΛΣΣΣΛ

ΘΕΜΑ 2: 1. υ=0,05πσυν(πt/2), U=12,5,10-4ημ2(πt/2), (SI)
                2. α
                3. α

ΘΕΜΑ3 :       α. 16Ν/m,  β. Α=0,1m,  γ. Κ=0,08συν2(4t+π/6) (SI),   δ. 0,277J/s

ΘΕΜΑ4:        α.0,2m. β. π/60s   γ. 0,5J.   δ. 2/3

Σάββατο 17 Ιουλίου 2010

1ο κριτήριο αξιολόγησης στις Ταλαντώσεις - Γ λυκείου

1ο   ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ


Ταλαντώσεις 1. ( Ελεύθερες και αμείωτες μηχανικές ταλαντώσεις)

ΘΕΜΑ 1ο

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1.1 Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ δύο διαδοχικών μηδενισμών της ταχύτητας ενός ταλαντωτή που κάνει ΑΑΤ με περίοδο Τ, είναι:
α. Τ/2           β. Τ                    γ. Τ/4                   δ. 2Τ                                                                                                                                                                                         

1.2   Υλικό σημείο κάνει ΑΑΤ. Όταν κινείται προς τη θέση ισορροπίας του
α. η ταχύτητα έχει πάντοτε αρνητική αλγεβρική τιμή.
β. η απομάκρυνση και η ταχύτητα έχουν αντίθετα πρόσημα.
γ.  η απομάκρυνση και η επιτάχυνση έχουν ίδια πρόσημα.
δ. η κινητική του ενέργεια μειώνεται
                                                      
1.3 Σε απλή αρμονική ταλάντωση, το ταλαντούμενο σύστημα έχει μέγιστη ταχύτητα:
α. Στις ακραίες θέσεις της τροχιάς του.
β. Όταν η επιτάχυνση είναι μέγιστη.
γ. Όταν η δύναμη επαναφοράς είναι μέγιστη.
δ. Όταν η δυναμική ενέργεια είναι μηδέν.                                                                                                

1.4  Αν διπλασιαστεί το πλάτος μιας ΑΑΤ χωρίς να μεταβληθούν τα φυσικά χαρακτηριστικά του ταλαντωτή τότε:
α. Διπλασιάζεται η περίοδος.
β. Τετραπλασιάζεται η ολική ενέργεια.
γ. Η μέγιστη ταχύτητα διατηρείται σταθερή.
δ. Η μέγιστη δυναμική ενέργεια μένει σταθερή.                                                                                         
                                                                                      
1.5 Να χαρακτηρίσετε ως σωστές (Σ) ή ως λανθασμένες (Λ) τις παρακάτω προτάσεις που αναφέρονται στην απλή αρμονική ταλάντωση ενός υλικού σημείου:
α. Αν τη χρονική στιγμή t0=0 το σημείο περνάει από τη θέση ισορροπίας του (x=0) και η ταχύτητα έχει αρνητική αλγεβρική τιμή, τότε η αρχική φάση είναι μηδέν.
β. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου το υλικό σημείο περνάει δύο φορές από τη θέση στην οποία η το μέτρο της ταχύτητας γίνεται μέγιστο.
γ. Η κινητική ενέργεια γίνεται ίση με τη δυναμική ενέργειας 4 φορές κατά τη διάρκεια μιας περιόδου.
δ. Όταν το μέτρο της δύναμης επαναφοράς μηδενίζεται, τότε η κινητική ενέργεια γίνεται μέγιστη.
ε. Η περίοδος περιστροφής του λεπτοδείκτη του ρολογιού είναι 1min.                                              

(Μονάδες 5,5,5,5,5)

ΘΕΜΑ 2ο

1. Υλικό σημείο μάζας m=0,1kg εκτελεί ΑΑΤ με εξίσωση απομάκρυνσης x=0,1ημ (πt/2)
Να σχεδιάσετε σε βαθμολογημένους άξονες τις γραφικές παραστάσεις :
α. Ταχύτητας - χρόνου (υ-t).                                                                          
β. Δυναμικής ενέργειας - χρόνου, (U-t).                                                        
για χρονικό διάστημα από t=0 έως t=Τ, όπου T η περίοδος.
Να δικαιολογήσετε πλήρως τις απαντήσεις σας.  Δίνεται π2=10.
(Μονάδες 6)

2.   Δύο σώματα Σ1, Σ2 με ίσες μάζες, m1 και m2 όπου m2=4m1 ισορροπούν κρεμασμένα από κατακόρυφα ελατήρια k1, k2 έτσι ώστε k2=4k1. Απομακρύνουμε τα σώματα από τη θέση ισορροπίας κατά 2d και d αντίστοιχα και τα αφήνουμε ελεύθερα να κάνουν ΑΑΤ. Τα σώματα διέρχονται από τη θέση ισορροπίας τους

α. ταυτόχρονα και με τις ίδιες κινητικές ενέργειες
β. ταυτόχρονα με το Σ2 να έχει 4πλάσια κινητική ενέργεια από το Σ1.
γ. σε διαφορετικές χρονικές στιγμές με πρώτο το Σ2, αλλά με ίδιες κινητικές ενέργειες.
Ποιο είναι το σωστό;                                                                                                                             
Να δικαιολογήσετε την  απάντησή σας                                                                                                                
(Μονάδες 9 )

3. Eλατήριο σταθεράς k στερεώνεται κατακόρυφα στο έδαφος. Στο ελεύθερο άκρο του ελατηρίου είναι στερεωμένος δίσκος μάζας Μ. Τοποθετούμε πάνω στο δίσκο σώμα μάζας m, χωρίς αρχική ταχύτητα. Το σύστημα κάνει ΑΑΤ με ενέργεια

α. m2g2/2k          β. Μ2g2/k                 γ. (M+m)2g2/4k

Ποιο είναι το σωστό;                                                                                                                             
Να δικαιολογήσετε την  απάντησή σας                      
(Μονάδες 10)



ΘΕΜΑ 3ο

Σώμα μάζας m=1kg εκτελεί ΑΑΤ  και γνωρίζουμε ότι τη χρονική  στιγμή t0=0 το σώμα είναι σε θέση που η απομάκρυνση από τη θέση ισορροπίας είναι x=5cm, η επιτάχυνση είναι α=-80cm/s2 ,  η κινητική ενέργεια τριπλάσια της δυναμικής και η ταχύτητα έχει θετική αλγεβρική τιμή.  Να  υπολογιστούν:
α. Να υπολογιστεί η σταθερά επαναφοράς.                                                                                                                      
β. Να υπολογιστεί το πλάτος της ταλάντωσης.                                                                                                                
γ. Να γραφεί η εξίσωση της κινητικής ενέργειας σε συνάρτηση με το χρόνο.                                                                                                                                
δ. Να υπολογιστεί ο ρυθμός μεταβολής της κινητικής ενέργειας τη χρονική στιγμή, t=π/4s.                                         

(Μονάδες 5,6,7,7)

ΘΕΜΑ 4ο

Στο ελεύθερο άκρο κατακόρυφου ελατηρίου σταθεράς k=100Ν/m κρέμεται σώμα μάζας m=1kg ενώ το άνω άκρο του ελατηρίου είναι στερεωμένο σε ακλόνητο σημείο. Ανυψώνουμε το σώμα κατακόρυφα ώστε το ελατήριο να αποκτήσει το φυσικό του μήκος και τη χρονική στιγμή t0=0 δίνουμε από τη θέση αυτή στο σώμα κατακόρυφη ταχύτητα μέτρου υ=1,7m/s με φορά προς τα κάτω. Θεωρούμε ως αρχή  του άξονα ταλάντωσης τη θέση ισορροπίας και ως θετική η κατεύθυνση προς τα κάτω.        
α. Να  υπολογιστεί το πλάτος της απλής αρμονικής ταλάντωσης που κάνει το σύστημα.                    
β. Να υπολογιστεί  η χρονική στιγμή που το σώμα περνάει για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας.          
γ. Να υπολογιστεί το έργο της δύναμης επαναφοράς από τη χρονική στιγμή t0=0 μέχρι να περάσει από τη θέση ισορροπίας.                                                                                                                                      
δ. Στη θέση μέγιστης θετικής απομάκρυνσης, να υπολογιστεί ο λόγος του μέτρου της δύναμης επαναφοράς προς το μέτρο της δύναμης ελαστικότητας του ελατηρίου.
Δίνεται g=10m/s2. Η τετραγωνική ρίζα του 3 ισούται με 1,7.

(Μονάδες 6,6,6,7)

Κυριακή 11 Ιουλίου 2010



ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Πλανητικό κρυφτό στον Ειρηνικό

Ολική έκλειψη Ηλίου σήμερα, αλλά εμείς δεν θα μπορέσουμε να τη χαρούμε. Λίγοι τυχεροί επιστήμονες όμως θα φτάσουν ως τη Νήσο του Πάσχα για να την απολαύσουν

ΤΟΥ ΧΑΡΗ ΒΑΡΒΟΓΛΗ | Κυριακή 11 Ιουλίου 2010
Σήμερα το βράδυ εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα παρακολουθήσουν τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Νότια Αφρική. Την ίδια ώρα μια μικρή ομάδα αστρονόμων, ερασιτεχνών και μη, θα έχει στραμμένη την προσοχή της σε ένα από τα σπάνια φυσικά φαινόμενα που συνδυάζουν ομορφιά, συναισθηματική φόρτιση και επιστημονικό ενδιαφέρον: μια ολική έκλειψη Ηλίου. Το γεγονός ότι η έκλειψη αυτή θα είναι ορατή μόνο από μια στενή λωρίδα του Νότιου Ειρηνικού, στην οποία βρίσκονται μόλις μερικά αραιοκατοικημένα νησάκια, προσδίδει στο φυσικό φαινόμενο και μια νότα εξωτικού τουριστικού χρώματος. Την έκλειψη θα παρακολουθήσουν και τρεις έλληνες αστρονόμοι, με τη βοήθεια ενός οργάνου που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα.

Μία φορά στα 300 χρόνια! 
Μια έκλειψη Ηλίου αποτελούσε σε όλες τις εποχές ένα αξιοσημείωτο γεγονός, αν και όχι πάντα για τον ίδιο λόγο. Βέβαια μια ολική έκλειψη Ηλίου είναι κατ΄ αρχήν πολύ σπάνιο φαινόμενο, αφού σε συγκεκριμένο τόπο της Γης συμβαίνει κατά μέσο όρο μια φορά κάθε 300 χρόνια. Επομένως, αν δεν ταξίδευε κανείς με σκοπό να παρατηρήσει μια ολική έκλειψη Ηλίου, η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι ότι δεν θα τύχαινε να παρακολουθήσει ούτε μία κατά τη διάρκεια της ζωής του. Πέρα όμως από αυτό το γεγονός, σε διάφορες εποχές η παρατήρηση των ηλιακών εκλείψεων είχε κάθε φορά διαφορετική σημασία. Στην αρχαιότητα είχε ενδιαφέρον, επειδή οι εκλείψεις θεωρούνταν θεϊκά σημάδια για την έκβαση σημαντικών γεγονότων. Στη συνέχεια οι εκλείψεις αποτέλεσαν αντικείμενο επιστημονικής μελέτης, με σκοπό να επιτευχθεί η πρόβλεψή τους. Τέλος επί πολλές εκατονταετίες αποτελούσαν τη μοναδική μέθοδο για την παρατήρηση του ηλιακού στέμματος, που αποτελεί την ανώτερη ατμόσφαιρα του Ηλίου. Τις τελευταίες δεκαετίες η επιστημονική αξία των ολικών ηλιακών εκλείψεων έχει μειωθεί σημαντικά, επειδή η παρατήρηση της μεγαλύτερης περιοχής του στέμματος γίνεται πια με τη βοήθεια ειδικών οργάνων, που ονομάζονται στεμματογράφοι, τοποθετημένων σε τεχνητούς δορυφόρους. Τώρα πια το μεγαλύτερο ποσοστό των παρατηρητών ηλιακών εκλείψεων αποτελείται από ερασιτέχνες αστρονόμους, που ταξιδεύουν μερικές φορές από την άλλη άκρη της Γης για να έχουν τη δυνατότητα να νιώσουν την πρωτόγνωρη συγκίνηση ενός τέτοιου γεγονότος.

Μοναδική για εφέτος
Μια έκλειψη Ηλίου προκαλείται από τη διέλευση της Σελήνης μεταξύ Γης και Ηλίου. Η διαδρομή της σκιάς της Σελήνης πάνω στην επιφάνεια της Γης καθορίζει τον χρόνο και τους τόπους από τους οποίους είναι ορατή η κάθε ηλιακή έκλειψη. Κάθε χρόνο γίνονται από δύο ως πέντε εκλείψεις Ηλίου, δεν είναι όμως όλες ολικές. Η μοναδική εφετινή ολική έκλειψη Ηλίου θα συμβεί σήμερα το βράδυ, σε μια σχεδόν ακατοίκητη περιοχή του Νότιου Ειρηνικού Ωκεανού. Το φαινόμενο θα αρχίσει στις 9.15, ώρα Ελλάδος, οπότε η σκιά της Σελήνης θα περάσει από το νησί Μangaia του νησιωτικού συμπλέγματος Cook. Στη συνέχεια η σκιά θα περάσει, διαδοχικά, από τα νησιά Μehetia και Αnaa της Ταϊτής, από το Αρχιπέλαγος Τuamotu της Γαλλικής Πολυνησίας και από τη Νήσο του Πάσχα. Το φαινόμενο θα τελειώσει δέκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, πάντα ελληνική ώρα, όταν η σκιά θα βρίσκεται στο νότιο άκρο Χιλής και Αργεντινής, στην Παταγονία.

Αν δεν υπήρχε το ενδιαφέρον των αστρονόμων, ερασιτεχνών και επαγγελματιών, την ολική αυτή έκλειψη θα παρακολουθούσαν μόνο οι λίγες χιλιάδες κάτοικοι των απομονωμένων νησιών που μόλις ανέφερα. Πολλές χιλιάδες επισκέπτες όμως αναμένεται να ταξιδέψουν στην περιοχή, όχι μόνο με αεροπλάνο σε όσα από τα νησιά έχουν αεροδρόμιο αλλά και με πλοία, συνδυάζοντας μια ευχάριστη κρουαζιέρα με την άνετη παρατήρηση του φαινομένου στην περιοχή της μέγιστης διάρκειας, που θα είναι 5 λεπτά και 20 δευτερόλεπτα. Οι περισσότεροι παρατηρητές θα συγκεντρωθούν στη Νήσο του Πάσχα, το ποίο συνδυάζει τρία σημαντικά στοιχεία: στοιχειώδη τουριστική υποδομή, σχετικά μεγάλη διάρκεια έκλειψης (4 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα) και μικρή σχετικά απόσταση από τα πλησιέστερα διεθνή αεροδρόμια του Σαντιάγο και της Ταϊτής. Το επιστημονικό ενδιαφέρον για τη σημερινή ολική έκλειψη στηρίζεται εν μέρει και στο γεγονός ότι είναι η πρώτη μετά την περυσινή αναστροφή του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει κατά μέσο όρο κάθε 11 χρόνια και συνίσταται στην αλλαγή της πολικότητας του μαγνητικού πεδίου του Ηλίου: ο νότιος μαγνητικός πόλος γίνεται βόρειος και ο βόρειος νότιος. Κατά τη διαδικασία αυτή το μαγνητικό πεδίο αποκτά, για σύντομο χρονικό διάστημα, πολύπλοκη δομή, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολύπλοκων δομών στην ανώτερη ατμόσφαιρα του Ηλίου, το στέμμα, και στην αυξημένη μέση θερμοκρασία της κατώτερης ατμόσφαιράς του, τη χρωμόσφαιρα.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Με αυτόν τον διαφορικό φασματογράφο δικής του κατασκευής θα παρατηρήσει την έκλειψη ο ερασιτέχνης αστρονόμος Αριστείδης Βούλγαρης από τη Νήσο του Πάσχα
Την ολική έκλειψη του Ηλίου θα παρατηρήσουν από τη Νήσο του Πάσχα και τρεις έλληνες αστρονόμοι: ο Γιάννης Σειραδάκης από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,ο Θανάσης Οικονόμου από το Ινστιτούτο Ενρίκο Φέρμι του Σικάγου και ο Αριστείδης Βούλγαρης, βιολιστής στην ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης.Ο Αρ.Βούλγαρης,φανατικός ερασιτέχνης αστρονόμος και δραστήριο μέλος του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας της συμπρωτεύουσας,είναι πολύ ικανός κατασκευαστής επιστημονικών οργάνων.Στη σημερινή έκλειψη θα χρησιμοποιήσει ένα νέο όργανο που έχει κατασκευάσει,ένανδιαφορικό φασματογράφο. Το όργανο αυτό δέχεται ως και τρεις κάμερες καταγραφής του ηλιακού φάσματος της κατώτερης ηλιακής ατμόσφαιρας,σε διαφορετικά μήκη κύματος.Σήμερα θα έχει προσαρμοσμένες δύο κάμερες, η μία από τις οποίες θα ανιχνεύει μια φασματική γραμμή του υδρογόνου και η άλλη μια φασματική γραμμή του μαγνησίου και μια του σιδήρου.Επειδή οι περιοχές που εκπέμπουν αυτές τις ακτινοβολίες βρίσκονται σε διαφορετικό ύψος από την επιφάνεια του Ηλιου αναμένεται ότι οι παρατηρήσεις θα συνεισφέρουν στην κατανόηση της δομής της κατώτερης ηλιακής ατμόσφαιρας,ειδικά μετά την πρόσφατη αναστροφή της πολικότητας του ηλιακού μαγνητικού πεδίου.

Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.


Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=33&artId=342482&dt=11/07/2010#ixzz0tLw15zm9

Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Η ελληνική παρουσία στην έρευνα των νετρίνων

Γιώργος Τζανάκος, επιφανής Ελληνας ερευνητής των νετρίνων και βασικός διοργανωτής του πρόσφατου διεθνούς συνεδρίου Neutrino 2010, στην Αθήνα


Από την Ελευθεροτυπία

Ποιος άλλος από τον Γιώργο Τζανάκο, επιφανή ερευνητή και πρόεδρο του τελευταίου διεθνούς συνεδρίου για τα νετρίνα, που ολοκληρώθηκε τον περασμένο μήνα στη Αθήνα, θα μπορούσε να μας ξεναγήσει στο δαιδαλώδες τοπίο της έρευνας των νετρίνων;

- Ολοκληρώθηκε πρόσφατα στη Αθήνα, με μεγάλη επιτυχία, το 24ο Διεθνές Συνέδριο Φυσικής και Αστροφυσικής Νετρίνων (Neutrino 2010). Ποιος ήταν ο στόχος του συγκεκριμένου συνεδρίου;
«Το συνέδριο αυτό έχει ιστορία 38 ετών. Η επιλογή της Ελλάδας για το συνέδριο του 2010 έγινε ύστερα από ανταγωνιστικές προτάσεις από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Imperial College της Αγγλίας το 2006. Ενας αποφασιστικός παράγων για την επιλογή της χώρας είναι η ενεργός συμμετοχή των ντόπιων επιστημόνων στη διεθνή έρευνα για τα νετρίνα.
Σκοπός του συνεδρίου ήταν να φέρει πιο κοντά για μία εβδομάδα έναν μεγάλο αριθμό φυσικών επιστημόνων απ' όλο τον κόσμο (περίπου 450), οι οποίοι εργάζονται στο πεδίο της φυσικής και αστροφυσικής των νετρίνων, για να ανακοινώσουν και να συζητήσουν τις προόδους που σημειώθηκαν στο πεδίο αυτό από το τελευταίο συνέδριο της Ν. Ζηλανδίας (Ιούνιος 2008) μέχρι σήμερα. Οι εργασίες του συνεδρίου επικεντρώθηκαν στους παρακάτω άξονες: θεωρία, νέα πειραματικά αποτελέσματα, σχεδίαση και προετοιμασία νέων βελτιωμένων πειραμάτων, επινόηση νέων διατάξεων για την ανίχνευση νετρίνων στο άμεσο μέλλον».
- Εκτός από το πιο πρόσφατο πείραμα OPERA, ποια άλλα σημαντικά ερευνητικά προγράμματα έχουν συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση της φύσης και της λειτουργίας των νετρίνων και σε ποια από αυτά συμμετέχει η Ελλάδα;
«Σημαντικά αποτελέσματα ανακοινώθηκαν στο συνέδριο στην Αθήνα για τα πειράματα MINOS και MiniBooNE του Εθνικού Εργαστηρίου Fermilab των ΗΠΑ και για το πείραμα OPERA του CERN-Gran Sasso. Και παρουσιάστηκαν αρκετά αξιόλογα προγράμματα, τα οποία στην επόμενη τετραετία αναμένεται να παράγουν σημαντικά αποτελέσματα στη φυσική και αστροφυσική των νετρίνων. Χάριν συντομίας θα επικεντρωθώ στα θέματα της μάζας και ταλάντωσης των νετρίνων.
Η ιδέα για το φαινόμενο της ταλάντωσης των νετρίνων προτάθηκε τη δεκαετία του 1960 από τον φυσικό Bruno Pontecorvo, μαθητή του Enrico Fermi. Το κυνήγι για την παρατήρηση του φαινομένου στο εργαστήριο ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Υποψίες για το φαινόμενο αυτό υπήρχαν από το πείραμα του Davis, αναφορικά με την ελαττωμένη ροή ηλεκτρονικών νετρίνων του Ηλιου που φτάνουν στη Γη.
Ηδη κατά τη δεκαετία του 1990 ένα σχετικά "φτηνό" πείραμα, το DONuT, στο οποίο συμμετείχε το Πανεπιστήμιο Αθηνών με υποστήριξη από ένα πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), παρατήρησε για πρώτη φορά το ταυ-νετρίνο. Συνολικά, εννέα γεγονότα αλληλεπίδρασης του ταυ-νετρίνου ανιχνεύτηκαν στο πείραμα DONuT. Το πείραμα αυτό άρχισε να σχεδιάζεται το 1990, παρουσίασε τα πρώτα αποτελέσματα τον Ιούλιο του 2000 και η δημοσίευση τελικών αποτελεσμάτων έγινε το 2008, κάτι που δείχνει πόσο δύσκολα είναι τα πειράματα με νετρίνα! Η τεχνολογία μάλιστα που αναπτύχθηκε στο πείραμα αυτό (στόχοι από πυρηνικά γαλακτώματα μεγάλης μάζας) εφαρμόστηκε σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα στο πείραμα OPERA.
Κατά τη δεκαετία του 1990 προτάθηκε και εγκρίθηκε επίσης το πείραμα MINOS στο Fermilab, για να μετρήσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τις παραμέτρους της ταλάντωσης των μιονικών νετρίνων, με αποτελέσματα ανάλογα με αυτά που παρουσιάστηκαν στο φετινό συνέδριο».
- Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές ανάμεσα στα δύο αυτά σημαντικά πειράματα, το MINOS και το OPERA;
«Στα πειράματα MINOS και OPERA μια δέσμη μιονικών νετρίνων παράγεται από την πηγή (επιταχυντή πρωτονίων) και αφήνεται να διαδοθεί με (σχεδόν) την ταχύτητα του φωτός σε μια απόσταση 735 χιλιομέτρων (περίπου). Στο ταξίδι αυτό, που διαρκεί περίπου 2,5 χιλιοστά του δευτερολέπτου, ένα σημαντικό ποσοστό των μιονικών νετρίνων εξαφανίζονται και εμφανίζονται ως ταυ-νετρίνα. Τα πειράματα MINOS και OPERA έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι συμπληρωματικά: το μεν MINOS μελετά το φαινόμενο της εξαφάνισης των μιονικών νετρίνων, το δε OPERA μελετά το φαινόμενο της εμφάνισης των ταυ-νετρίνων.
Το MINOS άρχισε να δίνει πειραματικά δεδομένα το 2005 και είναι τώρα σε μια φάση κατά την οποία τα αποτελέσματα της μέτρησης του φαινομένου της εξαφάνισης μιονικών νετρίνων να είναι τα ακριβέστερα παγκοσμίως, γεγονός που οδηγεί στον πλέον ακριβή υπολογισμό της πολύ μικρής μάζας των νετρίνων. Το OPERA τέθηκε σε λειτουργία πιο πρόσφατα και το σημερινό αποτέλεσμα (της παρατήρησης δηλαδή ενός γεγονότος ταυ-νετρίνου) είναι η πρώτη ένδειξη μεταμόρφωσης μιονικών νετρίνων σε ταυ-νετρίνα. Το MINOS ανακοίνωσε επιπλέον κάποια αποτελέσματα που αφορούν την ύπαρξη ή μη "στείρων ή άγονων" νετρίνων, δηλαδή νετρίνων που δεν αλληλεπιδρούν με την ύλη, αλλά υφίστανται μόνο τη δύναμη της βαρύτητας. Ενα πολύ σημαντικό και μη αναμενόμενο αποτέλεσμα ανακοινώθηκε επίσης από το MINOS: οι μετρημένες διαφορές μάζας των νετρίνων βρέθηκαν διαφορετικές από τις αντίστοιχες των αντινετρίνων, γεγονός που αντιβαίνει σε έναν "ιερό" νόμο της φυσικής, τη διατήρηση της συμμετρίας σε συνδυασμένους μετασχηματισμούς αναστροφής χρόνου, ομοτιμίας και συζυγίας ηλεκτρικού φορτίου (CPT). Επίσης ενδιαφέροντα αποτελέσματα από το πείραμα MiniBooNE του Fermilab δεν διαφωνούν με τα αποτελέσματα του MINOS σε ό,τι αφορά την παρατήρηση στείρων νετρίνων και τη συμμετρία CPT. Τα αποτελέσματα αυτά αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό επί του παρόντος και στο άμεσο μέλλον θα καταβληθούν σημαντικές πειραματικές προσπάθειες για την πλήρη κατανόησή τους.
Αλλα πειράματα, τα οποία σχεδιάζονται σήμερα στο Fermilab, είναι το MINERvA και το NOvA. Πρόκειται για ερευνητικά προγράμματα με διεθνή συμμετοχή, στα οποία συμμετέχει και η ερευνητική ομάδα μας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (με σχετικά περιορισμένη υποστήριξη από το Παν/μίο Αθηνών, και δυστυχώς χωρίς υποστήριξη εκ μέρους της ΓΓΕΤ)».

Neutrino 2010 - Οι μεταμορφώσεις των Νετρίνων


Συνέντευξη στον Σπύρο Μανουσέλη. Από την Ελευθεροτυπία


Πριν από τρεις εβδομάδες περιγράψαμε εκτενώς τις πρόσφατες εντυπωσιακές ανακαλύψεις του ερευνητικού προγράμματος OPERA σχετικά με τις μεταμορφώσεις των νετρίνων (βλ. «Ε» 12-6-10). Σήμερα, η στήλη της επιστήμης της «Ε» φιλοξενεί δύο διεθνώς αναγνωρισμένους πρωταγωνιστές της έρευνας αυτών των αινιγματικών σωματιδίων: τη δρα Λουτσία Μποτάνο, γενική διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου Gran Sasso της Ιταλίας, και τον δρα Γιώργο Τζανάκο, γνωστό Ελληνα ερευνητή ο οποίος, εκτός από πρωταγωνιστής πολλών αποφασιστικών πειραμάτων, διοργάνωσε τον Ιούνιο το διεθνές συνέδριο «Neutrino 2010» στην Αθήνα. Ας δούμε όμως πώς περιγράφει η Ιταλίδα φυσικός τι ακριβώς ανακάλυψαν στο εργαστήριό της.
- Στο εθνικό ινστιτούτο του Gran Sasso ανακαλύψατε πρόσφατα ότι τα νετρίνα, τα πιο φευγαλέα συστατικά της ύλης, μπορούν να «μεταμορφώνονται»: από μιονικά νετρίνα μετατρέπονται σε ταυ-νετρίνα. Τι ακριβώς σημαίνει για τη μικροφυσική αυτή η σημαντική ανακάλυψη;
«Το φαινόμενο που αναφέρατε παρατηρήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς πειράματος OPERA, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από έναν μεγάλο αριθμό ερευνητών από διάφορα πανεπιστημιακά εργαστήρια και ινστιτούτα (Βελγίου, Γαλλίας, Γερμανίας, Ελβετίας, Ιαπωνίας, Ισραήλ, Ιταλίας, Κορέας, Κροατίας, Ρωσίας, Τουρκίας, Τυνησίας). Τα νετρίνα παράγονται από τον επιταχυντή του CERN (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών) και "πυροβολούνται" σε δέσμες νετρίνων προς το ιταλικό Ινστιτούτο του Gran Sasso, φτάνουν δηλαδή στο εργαστήριό μας μέσα σε μόλις 2,4 χιλιοστά του δευτερολέπτου, αφού διατρέξουν μια απόσταση 730 χιλιομέτρων μέσα από βουνά. Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι στο τέλος ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού, το νετρίνο είχε μεταμορφωθεί, δηλαδή είχε αλλάξει την ίδια του τη φύση.
Το αποτέλεσμα αυτό αποτελεί την πρώτη άμεση ένδειξη του γεγονότος ότι τα νετρίνα διαθέτουν κάποια μάζα και μπορούν να ταλαντώνονται περνώντας από τη μια "οικογένεια" σωματιδίων στην άλλη. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια διαπιστώνεται, από διαφορετικά πειράματα, εξαφάνιση μιας ποσότητας νετρίνων που προέρχονται από τον Ηλιο ή από άλλες πήγες. Ορισμένοι μάλιστα είχαν προτείνει ως πιθανή εξήγηση την "ταλάντωση". Είναι όμως η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε άμεσα ένα νετρίνο που ταλαντώνεται, δηλαδή μεταμορφώνεται, σε ένα άλλο. Αυτό αποτελεί ακόμη μία σημαντική ψηφίδα που έρχεται να προστεθεί στη γνώση της φύσης, των βασικών συστατικών της στοιχείων και των νόμων που ρυθμίζουν τις αλληλεπιδράσεις τους. Το σημαντικό αυτό αποτέλεσμα επιτεύχθηκε χάρη στη δεκαετή εντατική συνεργασία πλειάδας επιστημόνων με την υποστήριξη του Εργαστηρίου Gran Sasso, γεγονός που επιβεβαιώνει, για μια ακόμη φορά, τη διεθνή πρωτοκαθεδρία του ανάμεσα στα υπόγεια εργαστήρια αστροσωματιδιακής φυσικής».
- Ποιες συνέπειες έχει για το «Καθιερωμένο Μοντέλο» της σωματιδιακής φυσικής η ανακάλυψη ότι τα νετρίνα ταλαντώνονται και, συνεπώς, ότι διαθέτουν μάζα;
«Πρόκειται για μια ανακάλυψη που ανοίγει τις πόρτες σε μια νέα φυσική. Σύμφωνα με το Καθιερωμένο Μοντέλο, που διαμόρφωσαν οι φυσικοί για να εξηγήσουν τη σύσταση του Σύμπαντος, τα νετρίνα δεν διαθέτουν καθόλου μάζα. Θα χρειαστεί επομένως να το διορθώσουμε σε αυτό το σημείο, να διατυπώσουμε νέες εξηγήσεις και να σχεδιάσουμε νέες έρευνες, παρά τις ανατρεπτικές συνέπειες που ενδέχεται να έχουν στην κοσμολογία, την αστροφυσική και τη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων.
Το αποτέλεσμα του προγράμματος OPERA επιβεβαιώνει την ύπαρξη του φαινομένου της ταλάντωσης των νετρίνων και αυτό, με τη σειρά του, προϋποθέτει αναγκαστικά ότι τα νετρίνα διαθέτουν μια μη μηδενική μάζα. Με ποιο μηχανισμό αποκτούν μάζα τα νετρίνα, αυτό είναι κάτι που δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Για ένα πράγμα, ωστόσο, είμαστε βέβαιοι: ότι αυτός ο μηχανισμός συνεπάγεται αναγκαστικά τη διεύρυνση του Καθιερωμένου Μοντέλου με την ένταξη σε αυτό ενός τουλάχιστον νέου θεμελιώδους δομικού συστατικού του Σύμπαντος. Ποιο ακριβώς θα είναι αυτό το δομικό συστατικό αποτελεί ένα ζητούμενο.
Μέχρι σήμερα το Καθιερωμένο Μοντέλο έχει περάσει επιτυχώς τα τεστ που έγιναν στον ευρωπαϊκό επιταχυντή LEP του CERN (που μετά το 1990 αντικαταστάθηκε από τον ισχυρότερο επιταχυντή LHC), στον Tevatron του Fermilab στο Σικάγο, αλλά και τα πρώτα αποτελέσματα του LHC. Τώρα ανοίγει ο δρόμος για μια νέα φυσική που θα προστεθεί στο Καθιερωμένο Μοντέλο και, σύμφωνα με ορισμένους φυσικούς, ενδέχεται να επηρεάσει τις μελλοντικές ανακαλύψεις του υπερεπιταχυντή LHC. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι αυτή η νέα φυσική θα πρέπει να διευρύνει τα θεμελιώδη συστατικά που αποδέχεται σήμερα το Καθιερωμένο Μοντέλο για να ανοίξει τον δρόμο σε κάποιο νέο στοιχειώδες σωματίδιο που θα εγγυάται τη μάζα των νετρίνων και το φαινόμενο της ταλάντωσης που επιβεβαιώθηκε από το πείραμα OPERA».
- Ποιοι είναι οι αμέσως επόμενοι στόχοι του εργαστηρίου σας;
«Το επιστημονικό πρόγραμμα του Εργαστηρίου Gran Sasso είναι αρκετά ευρύ, δεδομένου ότι στο εσωτερικό του ήδη "τρέχουν" περίπου δεκαπέντε διαφορετικά πειράματα. Οι έρευνές μας προσανατολίζονται κυρίως:
1 Στη φυσική των νετρίνων, είτε αυτά έχουν τεχνητή προέλευση (όπως αυτά στο πείραμα OPERA) είτε είναι νετρίνα κοσμικής προέλευσης.
2Στην έρευνα των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης.
3Στη μελέτη των πυρηνικών αντιδράσεων αστροφυσικού ενδιαφέροντος.
Σε αυτά τα πειράματα θα πρέπει να προστεθούν και άλλες διεπιστημονικές έρευνες.
Όσον αφορά ειδικότερα στο πείραμα OPERA, απαιτούνται προφανώς επιπλέον παρατηρήσεις ''μεταμορφωμένων'' νετρίνων, ώστε να έχουμε την οριστική επιβεβαίωση αυτής της ανακάλυψης. Το πρόγραμμα OPERA, συνεπώς, οφείλει να συνεχίσει για τα επόμενα 3 - 4 χρόνια να συγκεντρώνει δεδομένα για τη δέσμη νετρίνων που φτάνουν σε αυτό από το CERN».
- Η σημερινή Ευρώπη μαστίζεται από μια ιδιαίτερα σοβαρή οικονομική κρίση. Εχει, κατά τη γνώμη σας, νόημα να συνεχίσουμε πάση θυσία να επενδύουμε στη βασική (αλλά πολυδάπανη) επιστημονική έρευνα;
«Είναι γενικώς παραδεκτό ότι η επιστημονική έρευνα αποτελεί πλέον μία από τις κινητήριες δυνάμεις της κοινωνικής, πολιτισμικής και οικονομικής ανάπτυξης ενός έθνους. Ενας από τους πρωταρχικούς στόχους της Ε.Ε. είναι να επενδύει ολοένα και περισσότερο στη γνώση, δηλαδή στην εκπαίδευση και την έρευνα. Δυστυχώς απέχουμε ακόμη πολύ από την επίτευξη αυτών των στόχων. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, μάλιστα, αντί να περικόπτουμε τη χρηματοδότηση της βασικής έρευνας, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να επενδύουμε σε αυτήν.
Στις παλαιότερες αγροτικές κοινωνίες οι παππούδες μας γνώριζαν καλά ότι σε δύσκολες περιόδους οικονομικής ύφεσης έπρεπε να περιορίζουν όλες τις δαπάνες τους, εκτός από εκείνες που αφορούσαν την αγορά των σπόρων που θα τους εξασφάλιζαν τη γεωργική σοδειά του επόμενου έτους και άρα ήταν το μοναδικό όπλο για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Για την ανάπτυξη των σύγχρονων κοινωνιών η εκπαίδευση και η επιστημονική έρευνα αποτελούν τους «σπόρους» τους, συνεπώς όλα τα άλλα μπορούν να περικοπούν έκτος από αυτά.
Επιπλέον, οφείλουμε να χρηματοδοτούμε όχι μόνο την εφαρμοσμένη έρευνα αλλά και τη βασική, και μάλιστα κυρίως αυτήν. Γιατί μόνο μέσω της βασικής έρευνας επιτυγχάνεται ουσιαστική πρόοδος της ανθρώπινης γνώσης εξάλλου, η εφαρμοσμένη έρευνα μοιραίως χάνει όλη της τη δυναμική και παύει να αναπτύσσεται όταν δεν τροφοδοτείται από τη βασική έρευνα».

next 5 in 5 Οι προβλέψεις της ΙΒΜ για τις τεχνολογικες εξελιξεις