Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010

Η θεωρία της κοίλης Γης






Μετά το τελευταίο κείμενο που έγραψα για το θέμα της κοίλης Γης, ένας φίλος μου ζήτησε να του συγκεντρώσω μερικά σύντομα αλλά απλά επιχειρήματα για το γιατί η κοίλη Γη είναι μια φυσικά μη πραγματοποιήσιμη κατάσταση. Παρακάτω παραθέτω τα επιχειρήματα αυτά, τα οποία όμως τα συμπληρώνω με ένα παράρτημα ειδικά για το blog με τα πιο τεχνικά τους σημεία, για όποιον ενδιαφέρεται περισσότερο. Καθημερινά έχω αρκετά hits στο blog από search engines με key words σχετικά με την κοίλη γη, οπότε αυτό το post είναι αφιερωμένο και σε όσους ψάχνουν αυτό το θέμα μανιωδώς στο internet.

==== Μερικά επιχειρήματα για την Κοίλη Γη ====

Η θεωρία της Κοίλης Γης έχει γίνει τελευταία πολύ της μόδας, με την βοήθεια διαφόρων “ερευνητών” και δημοσιογράφων (Χαρδαβέλλας, κλπ.) του ανεξήγητου και τηλε-πωλητών βιβλίων με θεωρίες συνωμοσίας (λέγε με Δημοσθένη).

Σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, στο εσωτερικό της Κοίλης Γης κρύβονται χαμένοι πολιτισμοί, εξωγήινα και έσω-γήινα όντα, ιπτάμενοι δίσκοι (ΑΤΙΑ) και ένα σωρό άλλα ανεξήγητα και φανταστικά πράγματα. Η όλη θεωρία έφτασε κάποια στιγμή να αγγίξει και τα σχετικά πιο main stream μέσα όταν στο ΒΗΜΑ-Science παρουσιάστηκε ένα άρθρο του κ. Καφαντάρη σχετικά με την Κοίλη Γη.

Η κεντρική ιδέα, εκτός από το ότι η Γη έχει το σχήμα ενός σφαιρικού φλοιού με δύο τρύπες κοντά στον Βόρειο και τον Νότιο πόλο αντίστοιχα, είναι και ότι στο εσωτερικό της υπάρχει ένας ανεστραμμένος κόσμος που δεν διαφέρει σε τίποτα από τον δικό μας. Η μόνη διαφορά είναι ότι όσοι ζουν εκεί αντιλαμβάνονται ως κάτω την διεύθυνση προς την μεριά που είναι ο φλοιός. Δηλαδή κάποιος που βρίσκεται στο εσωτερικό, έχει το κεφάλι προς το κέντρο της Γης και τα πόδια προς τα έξω. Υπάρχουν και άλλα στοιχεία στην όλη ιστορία, που απλά την κάνουν να φαίνεται ακόμα πιο απίθανη, όπως το ότι υπάρχει ένας μικρός Ήλιος στο κέντρο της Γης, αλλά δεν θα ασχοληθούμε με αυτά σ’ αυτό το άρθρο. Εδώ θα ασχοληθούμε μόνο με τα 4 πιο απλά σημεία που δείχνουν γιατί η ιστορία της Κοίλης Γης δεν ευσταθεί.


1. Πυκνότητα και σύσταση της Γης.
Η μέση πυκνότητα της Γης μπορεί να υπολογιστεί αν διαιρέσουμε την μάζα της με τον όγκο της. Τόσο η μάζα όσο και ο όγκος της Γης, είναι ποσότητες που έχουν μετρηθεί με πολύ μεγάλη ακρίβεια και είναι πολύ καλά γνωστές. Η μέση πυκνότητα που υπολογίζουμε λοιπόν για την Γη, έχει την τιμή 5.5 g/cm^3. Η τιμή αυτή είναι συνεπής με το γεγονός ότι η Γη αποτελείται σε μεγαλύτερο ποσοστό από Σίδηρο, πράγμα λογικό αφού ο Σίδηρος είναι από τα στοιχεία που βρίσκουμε σε μεγαλύτερη αφθονία (μετά το Υδρογόνο, το Ήλιο, τον Άνθρακα και το Οξυγόνο) στο Σύμπαν [1].

Επιστρέφοντας στη θεωρία της Κοίλης Γης, με δεδομένη τη μάζα και την ακτίνα της Γης και υποθέτοντας ότι το πάχος του φλοιού είναι περίπου το 1/6 της ακτίνας, όπως το παρουσιάζουν κάποιοι υποστηρικτές της θεωρίας της κούφιας Γης, η μέση πυκνότητα θα έπρεπε να είναι περίπου τα 5/2 της μέσης πυκνότητας που υπολογίσαμε παραπάνω, θα ήταν δηλαδή 13.75 g/cm^3. Αυτό θα υπονοούσε ότι η Γη αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από υλικά με πυκνότητα αρκετά μεγαλύτερη από αυτή του Σιδήρου, όπως ο Μόλυβδος (11.34 g/cm^3) ή και ακόμα βαρύτερα όπως ο Χρυσός, ο Λευκόχρυσος, το Βολφράμιο και το Ουράνιο. Αυτό όμως έρχεται σε δραματική αντίφαση με κάθε γεωλογικό δεδομένο. Είναι γνωστό άλλωστε ότι τα μέταλλα αυτά είναι από τα σχετικά σπάνια και εκεί οφείλεται και η μεγάλη οικονομική αξία τους.



2. Βαρύτητα στο εσωτερικό και το εξωτερικό της Γης.
Το παραπάνω επιχείρημα με την μάζα, την πυκνότητα και την σύσταση του πλανήτη αρκεί από μόνο του για να καταρρίψει την θεωρία της Κοίλης Γης. Αλλά ας πούμε ότι μπορεί με κάποιο τρόπο να παρακαμφθεί και ότι η Γη μπορεί να είναι κοίλη. Τότε τι θα συνέβαινε με τη βαρύτητα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της;

Το κύριο στοιχείο της θεωρίας είναι ότι υπάρχει ένας «ανεστραμμένος κόσμος» στο εσωτερικό, δηλαδή ένας κόσμος σαν αυτόν της επιφάνειας («ότι είναι πάνω είναι και κάτω»), με τη διαφορά ότι ζει στο κοίλο μέρος της Γης. Για να μπορούν να υπάρχουν θάλασσες, ατμόσφαιρα και άνθρωποι στο κοίλο μέρος της Γης, θα πρέπει να υπάρχει και εκεί μια βαρύτητα, αντίστοιχη της βαρύτητας που έχουμε εμείς στην επιφάνεια, που να τραβάει τα πάντα προς το έδαφος.

Από τις ιδιότητες της βαρύτητας ξέρουμε ότι αν έχουμε τόσο μια σφαίρα, όσο και έναν σφαιρικό φλοιό ύλης, τότε η βαρύτητα στο εξωτερικό του φλοιού ή της σφαίρας θα είναι σαν να έχουμε όλη την μάζα συγκεντρωμένη στο κέντρο, πράγμα το οποίο νιώθουμε καθημερινά στην ζωή μας πάνω στη Γη και μας το υποδεικνύει το νήμα της στάθμης που δείχνει προς το κέντρο της Γης. Αυτή η ιδιότητα της βαρύτητας μας αποκλείει εκ πρώτης όψεως την δυνατότητα να καταλάβουμε αν η Γη είναι μια σφαίρα ή ένας φλοιός.

Τι συμβαίνει όμως μέσα; Από τις ίδιες ιδιότητες της βαρύτητας, αποδεικνύεται ότι στο κούφιο κομμάτι του φλοιού η βαρύτητα που θα υπήρχε θα ήταν μηδενική, πράγμα γνωστό από την εποχή του Νεύτωνα [2]. Η ύπαρξη των οπών στην Κοίλη Γη, δεν θα άλλαζε το παραπάνω συμπέρασμα τόσο ώστε να παίζει κανένα ρόλο. Αν θέλουμε να είμαστε περισσότερο ακριβείς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι θα υπήρχε μια ασθενής βαρύτητα με κατεύθυνση προς τον ισημερινό και ένταση, στον ισημερινό, ίσως και λιγότερο από 2% της έντασης στην επιφάνεια της Γης (g = 9.81 m/s^2). Με απλά λόγια, ένας άνθρωπος 100 κιλών, εκεί θα ζύγιζε λιγότερο από 2 κιλά. Σε τέτοιες συνθήκες βαρύτητας δεν μπορεί να υπάρξει ένας ανεστραμμένος κόσμος με θάλασσες, ατμόσφαιρα και ανθρώπους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Σελήνη έχει το 1/6 (15%) της βαρύτητας της Γης.



3. Σεισμικά κύματα και διάδοσή τους στο εσωτερικό της Γης.
Τα δύο παραπάνω επιχειρήματα αφορούσαν το αν θα μπορούσε να είναι κοίλη η Γη και το αν θα μπορούσε να συντηρεί έναν ανεστραμμένο κόσμο. Όμως, ακόμα και η αρνητική απάντηση στα δύο παραπάνω, ενδεχομένως να μην ικανοποιήσει την περιέργεια όλων. Οπότε μπορεί να ρωτήσει κάποιος, «το ξέρουμε ότι ΔΕΝ είναι και αν ναι, πως;»

Η απάντηση λοιπόν είναι ότι το ξέρουμε γιατί υπό μία έννοια το έχουμε «δει». Και το έχουμε «δει» με τη βοήθεια των σεισμών οι οποίοι λειτουργούν ως υπερηχογράφημα που μας επιτρέπει να «δούμε» το εσωτερικό της Γης [3]. Κάθε φορά που γίνεται ένας σεισμός, τα κύματα που ξεκινάνε από το επίκεντρο διαδίδονται τόσο κατά μήκος της επιφάνειας, όσο και μέσω του εσωτερικού της Γης και διαδίδονται σε κάθε «γωνιά» της. Από τους χρόνους καταγραφής της άφιξης των διαφόρων σεισμικών κυμάτων στις διάφορες περιοχές στην επιφάνεια της Γης, μπορούν να εκτιμηθούν στοιχεία όπως η διαδρομή που ακολουθήθηκε, η πυκνότητα του υλικού από το οποίο πέρασαν τα κύματα και ένα σωρό άλλες πληροφορίες, όπως ακριβώς και το μηχάνημα των υπερήχων από την καταγραφή των ηχητικών κυμάτων απεικονίζει το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος. Αν λοιπόν η Γη ήταν κούφια, αυτό θα φαινόταν πεντακάθαρα στα σεισμολογικά δεδομένα, αφού τα σεισμικά κύματα που διαδίδονται στο εσωτερικό της Γης θα παρουσίαζαν διαφορετική συμπεριφορά από αυτή που παρουσιάζουν. Τα σεισμολογικά δεδομένα λοιπόν, αποκλείουν ξεκάθαρα και απόλυτα το ενδεχόμενο της κοίλης Γης.


4. Τι συγκρατεί την εσωτερική επιφάνεια;
Ως τελευταίο χτύπημα, μπορεί κανείς να διατυπώσει την παρακάτω εύλογη απορία για την υπόθεση της κοίλης Γης. Αφού το εσωτερικό της Γης είναι κούφιο, πως υποστηρίζεται το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων; Αν έχουμε μια γέφυρα για παράδειγμα, το βάρος του οδοστρώματος το υποστηρίζουν οι κολόνες της γέφυρας. Αν έχουμε ένα καράβι, το βάρος του καραβιού το υποστηρίζει η υδροστατική πίεση του νερού (του ρευστού δηλαδή στο οποίο επιπλέει). Στο εσωτερικό της Γης, ακόμα και αν είναι κούφια, οι συνθήκες είναι τέτοιες που το υλικό συμπεριφέρεται ως ρευστό και άρα η κατάσταση είναι παρόμοια με το καράβι στο νερό. Το ερώτημα είναι λοιπόν, μπορεί ένας εσωτερικός φλοιός από κάποιο υλικό να υποστηρίξει το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων; Για να το δούμε αυτό θα κάνουμε έναν απλό υπολογισμό. Θα υπολογίσουμε την πίεση σ’ αυτόν τον εσωτερικό φλοιό, δηλαδή ουσιαστικά την δύναμη που ασκούν τα υπερκείμενα στρώματα της Γης, ανά μονάδα επιφάνειας. Η ιδέα που κρύβεται πίσω από τον υπολογισμό είναι η έννοια της υδροστατικής ισορροπίας [4]. Το αποτέλεσμα του υπολογισμού τελικά είναι ότι, αν υποθέσουμε ότι η πυκνότητα του υλικού στη Γη είναι σταθερή και ίση με την μέση πυκνότητα 5.5 g/cm^3, η πίεση στον εσωτερικό φλοιό (το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων δηλαδή) θα είναι 3.3x1010 N/m^2. Αυτός ο υπολογισμός όμως είναι με την πραγματική μέση πυκνότητα της συμπαγούς Γης. Αν πάρουμε την πυκνότητα της κοίλης Γης, που είναι περίπου τριπλάσια, το αποτέλεσμα βγαίνει 6.25 φορές μεγαλύτερο, δηλαδή 2x1011 N/m^2 = 200 GPa. Τα ανθεκτικότερα υλικά που γνωρίζουμε μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν μέγιστη αντοχή (tensile strength), το ατσάλι 3 GPa, το κέβλαρ 3.5 GPa και οι νανοσωλήνες από άνθρακα 120 GPa [5, 6].



Τα παραπάνω 4 απλά επιχειρήματα δεν δείχνουν μόνο ότι η ιστορία της Κοίλης Γης μπορεί να απορριφθεί με βάση κάποιες εύλογες επιστημονικές υποθέσεις, που ενδεχομένως κάποιος με το πρόσχημα ότι κρατά ανοιχτό μυαλό να απορρίψει. Δείχνουν ότι ξέρουμε πολύ καλά, με αδιαμφισβήτητα δεδομένα, πως η Γη δεν είναι κοίλη.



Παρασκευή 18 Ιουνίου 2010

Nέα όπλα κατά του Αids


Ουάσινγκτον
Νέα όπλα κατά του ΑΙDS
Ο συνδυασμός μεταμόσχευσης βλαστικών κυττάρων και γονιδιακής θεραπείας φαίνεται ότι μπορεί να νικήσει τη νόσο
Παρασκευή 18 Ιουνίου 2010
Aπό την εφημερίδα το ΒΗΜΑ


Δύο σύγχρονες, πολλά υποσχόμενες ιατρικές μέθοδοι, η μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων και η γονιδιακή θεραπεία, συνδυάστηκαν με στόχο την «κατατρόπωση» του ιού ΗΙV που προκαλεί το ΑΙDS. Το νέο επίτευγμα που ανήκει σε ερευνητές από το μη κερδοσκοπικό ερευνητικό ινστιτούτο City of Ηope κοντά στο Λος Αντζελες και το οποίο δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Science Τranslational Μedicine» αναμένεται να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές για την αντιμετώπιση των ατόμων που έχουν μολυνθεί με τον ιό.

Οι επιστήμονες εξήγαγαν βλαστικά κύτταρα από το αίμα τεσσάρων ατόμων που έπασχαν από ΑΙDS και λέμφωμα- πρόκειται για μια μορφή αιματολογικού καρκίνου. Τροποποίησαν γενετικώς ορισμένα από αυτά τα κύτταρα ώστε να φέρουν αντι-ΗΙV γονίδια. Η τροποποίηση έγινε με χρήση ενός αβλαβούς ιού ο οποίος μετέφερε εντός των κυττάρων τρεις γονιδιακές αλληλουχίες. Μία από τις αλληλουχίες που εισήχθησαν στα κύτταρα «κόβει» εκείνη του CCR5, ενός υποδοχέα που είναι απαραίτητος στον ΗΙV ώστε να μολύνει τα κύτταρα. Η δεύτερη σταματά τη δράση μιας πρωτεΐνης που χρησιμοποιεί ο ιός για να πολλαπλασιαστεί, ενώ η τρίτη επιτίθεται σε έναν υψίστης σημασίας γενετικό μηχανισμό, τον οποίο έχει άμεση ανάγκη ο ιός προκειμένου να διατηρηθεί στη ζωή. Η συγκεκριμένη προσέγγιση σχεδιάστηκε ώστε να μιμείται τη δράση των «κοκτέιλ» φαρμάκων που λαμβάνουν σήμερα τα άτομα με ΗΙV και να ξεπερνά την πιθανή ανθεκτικότητα στον ιό, σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης Τζον Ρόσι.

Τα κύτταρα που είχαν υποστεί τη γενετική τροποποίηση εισήχθησαν και πάλι στην κυκλοφορία του αίματος των ασθενών. Σήμερα και οι τέσσερις ασθενείς παραμένουν απαλλαγμένοι από το λέμφωμα, δύο χρόνια μετά τη θεραπεία. Ωστόσο ο αριθμός των κυττάρων που μεταμοσχεύθηκαν ήταν πολύ μικρός για να θεραπεύσει τη μόλυνση με τον ΗΙV. Το επόμενο βήμα είναι να χρησιμοποιηθεί ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός γονιδιακώς τροποποιημένων κυττάρων, ώστε να φανεί αν θα υπάρξει αποτέλεσμα ενάντια στον ΗΙV. Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει τώρα να προχωρήσει σε μεταμόσχευση πολύ μεγαλύτερου αριθμού κυττάρων σε ασθενείς.

Η μελέτη των ειδικών από το Λος Αντζελες βασίστηκε σε πείραμα που ανακοινώθηκε πέρυσι και το οποίο πραγματοποίησε ένας γερμανός γιατρός, ο Γκέρο Χάτερ . Ο γερμανός ειδικός ανέφερε την πρώτη περίπτωση «ίασης» ασθενούς με ΑΙDS ο οποίος έπασχε παράλληλα από λευχαιμία. Ο ασθενής έλαβε μόσχευμα βλαστικών κυττάρων τα οποία προέρχονταν από δότη που έφερε μια σπάνια γονιδιακή παραλλαγή, η οποία έκανε το ανοσοποιητικό σύστημά του να εμφανίζει έλλειψη του CCR5. Μετά τη μεταμόσχευση ο ασθενής θεραπεύθηκε από τη λευχαιμία, ενώ παράλληλα το ανοσοποιητικό σύστημά του έγινε ανθεκτικό στον ΗΙV με αποτέλεσμα να σταματήσει να λαμβάνει αντι-ιικά φάρμακα.



Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=33&artId=338361&dt=18/06/2010#ixzz0rDN2h3VN

Τετάρτη 9 Ιουνίου 2010

Συμβουλευτείτε τα φύκια, αυτά ξέρουν!




Συμβουλευτείτε τα φύκια, αυτά ξέρουν!

Φωτογραφίες: Κώστας Τσιάμης, Γιάννης Ισσαρης (www.yissaris.com)

Το καλοκαίρι επιτέλους έφτασε. Καιρός για δροσερά μπάνια, λοιπόν. Ψάθα, αντηλιακό, μάσκα και βατραχοπέδιλα και φύγαμε κατευθείαν για θάλασσα. Και όμως, δεν είναι λίγες οι φορές που ο αρχικός μας ενθουσιασμός εξανεμίζεται καθώς φτάνουμε στην παραλία και βλέπουμε τη θάλασσα γεμάτη με τα γνωστά μας φύκια, αυτές τις καφετί-μαύρες κορδέλες, που είτε έχουν κατακλύσει την αμμουδιά και δεν έχουμε χώρο να απλώσουμε την πετσέτα μας είτε έχουν χρωματίσει σκούρο τον βυθό της θάλασσας, προκαλώντας μας συνήθως ένα αίσθημα απέχθειας και φόβου. Γύρω μας, άλλοι απογοητευμένοι λουόμενοι φεύγοντας λένε χαρακτηριστικά: «Η θάλασσα είναι βρώμικη, έχει φύκια». Πόσο, όμως, ισχύει κάτι τέτοιο;

Oταν τα πράσινα φύκη κατακλύζουν τα πάντα, καλύτερα διαλέξτε άλλη παραλία για μπάνιο
Ο Κώστας Τσιάμης, ο Σωτήρης Ορφανίδης και η Κατερίνα Αλιγιζάκη, μέλη του Δ.Σ. της Ελληνικής Φυκολογικής Εταιρείας, μας λένε καλού κακού: «Συμβουλευτείτε τα φύκη, αυτά ξέρουν».

Ας πάρουμε καλύτερα τα πράγματα από την αρχή. Τα φύκια αυτά (ή πιο σωστά τα «φύκη» - ενικός το «φύκος») στην πραγματικότητα δεν είναι φύκη, αλλά εξελικτικά ανώτερα θαλάσσια φυτά τα οποία ονομάζονται φυτά του Ποσειδώνα ή Ποσειδωνία (επιστημονικά Posidonia oceanica). Η Ποσειδωνία συγγενεύει με τα φυτά της ξηράς που βλέπουμε γύρω μας, όπως σιτάρια, καλαμπόκια, φοίνικες, τριανταφυλλιές κ.ά. Πριν από περίπου 60 εκατομμύρια χρόνια το φυτό αυτό ζούσε στην ξηρά, κοντά στις ακτές και σιγά σιγά κατάφερε να προσαρμοστεί στη θάλασσα. Σήμερα, η Ποσειδωνία ζει εντελώς βυθισμένη στο θαλάσσιο νερό. Οπως και όλα τα ανώτερα φυτά της ξηράς, η Ποσειδωνία έχει ρίζες, βλαστούς, φύλλα, καθώς και άνθη και καρπούς. Ετσι, με τις ρίζες της αγκυροβολεί στην άμμο του θαλάσσιου πυθμένα. Τα φύλλα της μπορεί να φτάσουν το 1 μέτρο μήκος και το χρώμα τους είναι πράσινο. Καθώς όμως τα φύλλα γερνάνε, γίνονται σκούρα καφέ και πέφτουν από το φυτό καθώς αυτό βγάζει καινούργια. Τα γερασμένα φύλλα θα παρασυρθούν από το κύμα και θα εκβρασθούν στην αμμουδιά· ουσιαστικά πρόκειται γι' αυτές τις καφετί κορδέλες που συναντάμε συχνά στις παραλίες.

Φύλλα Ποσειδωνίας, εκβρασμένα στην αμμουδιά, σε δημοφιλή παραλία της Αττικής
Αν και η παρουσία της Ποσειδωνίας προκαλεί σε πολλούς απέχθεια και θεωρούν τα νερά βρώμικα, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η Ποσειδωνία είναι ένα θαλάσσιο φυτό που αναπτύσσεται αποκλειστικά σε καθαρά νερά. Οπου υπάρχει Ποσειδωνία, σίγουρα η θάλασσα θα είναι καθαρή. Συνεπώς, όταν βλέπετε Ποσειδωνία εκβρασμένη στην αμμουδιά ή και στα ρηχά, τότε κολυμπήστε άφοβα.

Τα καφετιά φύκη Cystoseira είναι πολύ κοινά στις καθαρές ελληνικές ακτές
Αν όμως η Ποσειδωνία δεν είναι φύκος, τότε ποια είναι τα φύκη; Τα φύκη (που στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται ως algae, αλλά όλα τα σύνθετα ονόματα που τα αφορούν χρησιμοποιούν την ελληνική ρίζα phyco - όπως π.χ. Phycology για τη Φυκολογία) είναι εξελικτικά κατώτερα θαλάσσια φυτά που δεν έχουν ρίζες, βλαστούς, φύλλα, άνθη και καρπούς. Τα φύκη είναι και αυτά πολύ κοινά στις θαλάσσιες ακτές, όμως, σε αντίθεση με την Ποσειδωνία, δεν θα τα βρείτε σε αμμουδερές παραλίες αλλά πάνω στα βράχια της θάλασσας. Οσοι, λοιπόν, αγαπάτε τις βουτιές από τα βράχια ή την κολύμβηση με μάσκα σε βραχώδεις ακτές σίγουρα θα τα έχετε δει. Είναι αυτά τα μικρά φυτά, συνήθως καφετί χρώματος, που πολλές φορές μοιάζουν με μικρούς θάμνους. Το μέγεθός τους είναι μικρό στην Ελλάδα, συνήθως δεν ξεπερνά τα 20-30 εκατοστά. Τα φύκη διαθέτουν μια τεράστια ποικιλία χρωμάτων - εκτός από καφετί, υπάρχουν και πράσινα, κόκκινα, κίτρινα, άσπρα κ.λπ. Οι μορφές τους επίσης ποικίλλουν πολύ αφού υπάρχουν είδη που μοιάζουν με ταινίες ή μικρά φύλλα, με βεντάλιες ή ομπρέλες, ενώ άλλα θυμίζουν ζελέ. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 600 είδη φυκών.

Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας συνιστούν τόπο έλξης για τα ψάρια
Το σημαντικό, όμως, με τα φύκη είναι ότι αποτελούν πολύ καλούς δείκτες καθαρότητας των νερών και χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες ως βιοδείκτες για τον έλεγχο της ποιότητας της θάλασσας. Η χρήση αυτή των φυκών βασίζεται στο γεγονός ότι υπάρχουν κάποια είδη που συναντώνται μόνο σε καθαρά νερά ενώ σε ρυπασμένες θάλασσες εξαφανίζονται. Αντίθετα, υπάρχουν κάποια άλλα είδη φυκών που προτιμούν τα ρυπασμένα νερά. Σε γενικές γραμμές, τα καφετί και σχετικά μεγάλα φύκη αναπτύσσονται σε καθαρές θάλασσες, όπως τα είδη Cystoseira που μοιάζουν με μικρούς θάμνους ή δεντράκια και έχουν σκληρή υφή. Στην Ελλάδα τα είδη αυτά είναι πολύ κοινά σε μικρά βάθη (0-1 μέτρο) σε καθαρές θάλασσες και αν τα δείτε πάνω στα βράχια της ακτής θα ξέρετε με σιγουριά ότι κολυμπάτε σε καθαρά νερά. Από την άλλη πλευρά, τα φύκη που προτιμούν ρυπασμένα νερά είναι συνήθως πράσινα, μοιάζουν με ταινίες ή φύλλα και έχουν μια μαλακή υφή που κάποιες φορές θυμίζει ζελέ. Στην ομάδα αυτή πολύ γνωστό είναι το είδος Ulva, το οποίο λέγεται και μαρούλι της θάλασσας εξαιτίας της ομοιότητάς του με το γνωστό μας μαρούλι. Τα φύκη αυτά αναπτύσσονται σε μεγάλες ποσότητες σε ρυπασμένα λιμάνια, μόλους, μαρίνες, κοντά σε αγωγούς εκβολής λυμάτων, καλύπτοντας μαζικά την επιφάνεια βράχων σε πολύ μικρά βάθη - συνήθως στο σημείο όπου σκάνε τα κύματα. Συνεπώς, αν πάτε σε μια παραλία και εντοπίσετε μεγάλες πράσινες μάζες από φύκη πάνω στα βράχια (συνήθως είναι ορατά χωρίς να χρειάζεται να μπείτε μέσα στο νερό), τότε θα έχετε υποψίες ότι δεν βρίσκεστε και στην καθαρότερη παραλία του κόσμου.

Το φύκος μορφής βεντάλιας-χωνιού (Padina pavonica) και το φύκος μορφής ομπρέλας (Acetabularia acetabulum - ένθετη) είναι από τα πιο κοινά της Ελλάδας. Γενικώς προτιμούν καθαρά νερά. Μπορεί και να βρεθούν σε ελαφρώς ρυπασμένες περιοχές.
Τα τελευταία χρόνια τόσο η Ποσειδωνία όσο και τα φύκη χρησιμοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως τα πλέον κατάλληλα εργαλεία για την εκτίμηση της καθαρότητας των νερών της Μεσογείου (Οδηγία για τα νερά, WFD 2000/60/EC). Εκτός όμως από τη χρήση τους ως βιοδείκτες, τόσο η Ποσειδωνία όσο και τα φύκη διαδραματίζουν ένα σημαντικότατο οικολογικό ρόλο. Οπως τα φυτά στην ξηρά, παράγουν τεράστιες ποσότητες οξυγόνου και σχηματίζουν στην κυριολεξία δάση στον βυθό της θάλασσας. Η Ποσειδωνία σχηματίζει θαλάσσια λιβάδια σε αμμώδεις πυθμένες και αποτελεί «σπίτι» για εκατοντάδες είδη θαλάσσιων ζώων (π.χ. ψάρια, αχινοί, χταπόδια, σπόγγοι, ανεμώνες, θαλάσσιες χελώνες κ.λπ.). Ομοίως, τα φύκη συνιστούν υποθαλάσσιους κήπους - δάση σε βραχώδεις πυθμένες με παρόμοιο οικολογικό ρόλο, αφού και αυτά αποτελούν τόπο έλξης εκατοντάδων άλλων θαλάσσιων οργανισμών. Επομένως, τόσο η Ποσειδωνία όσο και τα φύκη είναι αναγκαία για τη διατήρηση της ζωής στη θάλασσα (και όχι μόνο, γιατί το οξυγόνο που ελευθερώνουν χρησιμοποιείται από όλους τους οργανισμούς) και ο ρόλος τους είναι αντίστοιχος με εκείνον των δασών της ξηράς για τα χερσαία άγρια ζώα. Μάλιστα, η Ποσειδωνία θεωρείται σήμερα από την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και από την ελληνική νομοθεσία προστατευόμενο είδος και έχουν ήδη ξεκινήσει προσπάθειες χαρτογράφησής της στην Ελλάδα.

Το θαλάσσιο φυτό Ποσειδωνία (Posidonia oceanica). Με πράσινο χρώμα είναι τα φύλλα, με καφετί οι βλαστοί και οι ρίζες
Ωστόσο, τα θαλάσσια φυτά έχουν επίσης ένα πλούσιο εφαρμοσμένο και εμπορικό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, τα εκβρασμένα φύλλα της Ποσειδωνίας χρησιμοποιούνται για την παρασκευή κομπόστας για λίπασμα. Τα φύκη έχουν ακόμη περισσότερες εφαρμογές, μάλιστα κάποια είδη είναι εδώδιμα. Ετσι, στην Κρήτη ένα φύκος καταναλώνεται ως σαλάτα («σαλάτα του γιαλού»), ενώ από φύκη φτιάχνεται και το γιαπωνέζικο σούσι. Επίσης, ευρέως είναι γνωστή η εφαρμογή των φυκών στην κοσμετολογία (π.χ. σπα, καλλυντικές κρέμες). Επιπλέον, από τα φύκη απομονώνονται συστατικά με τα οποία φτιάχνονται σούπες, κρέμες, ζελέ, παγωτά κ.λπ., κοινά προϊόντα που συναντάμε σε σούπερ μάρκετ. Τέλος, σημαντική είναι και η συνεισφορά τους στην ιατρική, στη φαρμακοβιομηχανία, στη μοριακή βιολογία, στη βιομηχανία χρωμάτων, στους βιολογικούς καθαρισμούς κ.α.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην κατηγορία των φυκών ανήκουν και οργανισμοί που δεν είναι ορατοί με το γυμνό μάτι, τα λεγόμενα μικροφύκη. Τα μικροφύκη μπορεί να αποτελούν μέρος του γνωστού μας πλαγκτού. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτοί οι μικροσκοπικοί οργανισμοί δημιουργούν πληθυσμιακές εκρήξεις (άνθηση φυτοπλαγκτού), με αποτέλεσμα να δημιουργούν εμφανή συσσωματώματα στην επιφάνεια του νερού (π.χ. ερυθρά παλίρροια).

Το μαρούλι της θάλασσας (Ulva), ένα είδος από τα πράσινα φύκη, αναπτύσσεται σε μεγάλες μάζες σε ρυπασμένα νερά
Τα θαλάσσια φυτά λοιπόν, αν και συνήθως υποτιμημένα, είναι πολύ σημαντικά, ειδικά μάλιστα για την Ελλάδα με τα 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμών. Την επόμενη φορά που θα είστε στην παραλία δείτε τα φύκη και τα θαλάσσια φυτά με άλλο μάτι. Η παρουσία ή η απουσία τους θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε την οικολογική κατάσταση της θάλασσας στην οποία βρίσκεστε. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τα φύκη και την Ποσειδωνία μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Ελληνική Φυκολογική Εταιρεία μέσω της ιστοσελίδας: www.phycology.gr. Καλό καλοκαίρι! *





ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 19/07/2008

Κυριακή 6 Ιουνίου 2010

Για τους κεραυνούς


Φοβού τους κεραυνούς

Αν μας πιάσει καταιγίδα σε ύπαιθρο,τι πρέπει να κάνουμε; Στο σπίτι,να κλείνουμε τις συσκευές; Γιατί ο ήχος της βροντής δεν είναι συνεχόμενος; Ποιος κατάλαβε πρώτος ότι πρόκειται για ηλεκτρικά φορτία; Διαβάστε τις απαντήσεις

ΑΛΚΗΣ ΓΑΛΓΑΔΑΣ | Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009
Είχαμε αφήσει τα αυτοκίνητά μας μακριά για να κατεβούμε στη γεμάτη δέντρα και ονειρεμένη, όταν έχει ήλιο, παραλία. Τώρα βλέπαμε τις αστραπές μέσα από τα μαύρα σύννεφα να μας πλησιάζουν πολύ γρήγορα από τα δυτικά. Το να χωθούμε στα αυτοκίνητα θα ήταν μια λύση σε τέτοιες καταστάσεις, όχι όμως επειδή τα λάστιχα απομονώνουν, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι. Σε πολύ πιο ισχυρά ηλεκτρικά πεδία από αυτά των καλωδίων του σπιτιού το ελαστικό γίνεται αγωγός του ηλεκτρισμού. Αλλά ακριβώς αυτό και η υπόλοιπη μεταλλική κατασκευή του αυτοκινήτου λειτουργούν σαν ένα προστατευτικό κλουβί για τους επιβάτες, βοηθώντας να διοχετευθούν τα φορτία στο έδαφος. Αρκεί εκεί μέσα να μη σκαλίζουμε τα κουμπιά του ραδιοφώνου, να μη βγάζουμε χέρια έξω και να μην ακουμπάμε σε μεταλλικές επιφάνειες.

Οδηγίες εντός και εκτός
Αν είμαστε μέσα στο σπίτι, ξέρουμε ότι δεν πρέπει να πλησιάζουμε και να χρησιμοποιούμε τηλέφωνο, εκτός αν είναι ασύρματο ή κινητό, πρέπει να βγαίνουμε αμέσως από το λουτρό, που πιθανόν να είναι γεμάτο από μεταλλικούς σωλήνες, και ότι ακόμη και μπάνιο να κάνουμε, πρέπει να το διακόψουμε οπωσδήποτε. Εξω, όμως, τι κάνουμε; Γιατί εκεί είναι τα δύσκολα, αφού δεν πρέπει να ζητήσουμε καταφύγιο κάτω από δέντρα ή πρόχειρα στέγαστρα, να μην ανοίξουμε ομπρέλες, δεν πρέπει να σταθούμε καν όρθιοι στη μέση της καταιγίδας, να μην κρατάμε μπαστούνια του γκολφ ή τα μεταλλικά της ορειβασίας. Οποιος πάλι στην απελπισία του αποφασίζει να πέσει στο χώμα εκεί όπου βρίσκεται, και πάλι κινδυνεύει. Αν ο κεραυνός χτυπήσει πολύ κοντά του, μια μεγάλη ποσότητα ηλεκτρικών φορτίων κινούμενη στην υγρή επιφάνεια του εδάφους θα συναντήσει το σώμα του και θα διατρέξει ένα μεγάλο τμήμα του, προκαλώντας του αντίστοιχα αρκετή ζημιά. Τελικά η πιο άβολη στάση είναι και η πιο σωστή. Λυγίζουμε τα πόδια χωρίς να ακουμπήσουν μεταξύ τους και ερχόμαστε σε στάση ημικαθίσματος. Στηριζόμαστε έτσι στο έδαφος, έχοντας τη μικρότερη δυνατή επιφάνεια επαφής με αυτό. Για να δυσκολέψουμε, αν γίνεται, το ρεύμα να διατρέξει το μεγαλύτερο και πιο ζωτικό κομμάτι του σώματός μας. Κλίνουμε το κεφάλι μας προς τα κάτω και προφυλάσσουμε λαιμό, αφτιά και κεφάλι όσο μπορούμε τυλίγοντας γύρω τους τα χέρια. Ακόμη χειρότερα είναι όταν έχουμε μαζί και τα παιδιά. Φοβισμένα και μουσκεμένα, πρέπει να τα προφυλάξουμε στην αγκαλιά μας, χωρίς όμως να εγκαταλείψουμε και αυτή τη στάση.

Τα θύματα του Δία
Είναι φυσικό τη στιγμή που ο Δίας ρίχνει ό,τι κρατάει εναντίον μας το μυαλό να πηγαίνει σε όλους όσοι χτυπήθηκαν κάποια στιγμή σε μια ανάλογη περίπτωση. Στην Αμερική τα θύματα του κεραυνού έχουν δημιουργήσει δικό τους σύλλογο. Διότι ο κεραυνός δεν σκοτώνει πάντα. Μόλις το 20% εκείνων που πέφτουν θύματα ενός κεραυνού θα χάσουν τη ζωή τους. Παρ΄ όλο που τα χτυπήματα δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά της ηλεκτροπληξίας. Σε ένα εργοστάσιο μπορεί να πέσεις θύμα μιας τάσης από 20.000 ως 63.000 Βολτ, που διαρκεί κάπου 500 χιλιοστά του δευτερολέπτου, αφού μετά είτε έχεις τιναχτεί αυθόρμητα μακριά είτε έχει ενεργοποιηθεί κάποιος διακόπτης προστασίας. Στον κεραυνό οι τάσεις μπορεί να διαρκούν μόλις λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, αλλά φθάνουν και στα 300.000 Βολτ. Τα σημεία του σώματος που πλήττονται από τον κεραυνό τις πιο πολλές φορές είναι το κεφάλι, ο λαιμός και οι ώμοι.

Μια σημαντική βλάβη στο νευρικό σύστημα, το οποίο ελέγχεται από τον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει το σταμάτημα της καρδιάς. Αλλά και όταν η συνέπεια του πλήγματος από τον κεραυνό δεν προκαλέσει τον θάνατο, το θύμα θα αντιληφθεί ότι συνέβη κάτι σοβαρό στο σώμα του αφού περάσουν κάποιες ημέρες, ίσως και εβδομάδες! Μια θεωρία λέει ότι ο τεράστιος σε ένταση παλμός του ρεύματος προκαλεί την καταστροφή των πόρων που ελέγχουν την είσοδο και την έξοδο του καλίου και του νατρίου σε όποια από τα νευρικά κύτταρα μπόρεσε να προσβάλει. Και επειδή χίλιες φορές περισσότερο κάλιο υπάρχει στο εσωτερικό του κυττάρου, μια κακή λειτουργία των πόρων διαταράσσει τις αναλογίες και κατά συνέπεια τις σωστές λειτουργίες. Μόνο που τα κύτταρα παλεύουν για ημέρες να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους ώσπου εξαντλημένα να παραδώσουν το πνεύμα, και γι΄ αυτό στα θύματα του κεραυνού παρουσιάζεται το φαινόμενο να αισθάνονται ότι κάτι τρέχει και να έχουν χάσει τις δυνάμεις τους αρκετές ημέρες μετά το χτύπημα.

Νευρικά κύτταρα -κεραίες
«Με μια γεύση σαν οξύ μπαταρίας στο στόμα, τα δόντια σπασμένα, μια μεταλλική ταυτότητα κρεμασμένη από αλυσίδα, σαν κι αυτές του στρατού, να έχει παραμορφωθεί και να είναι μπηγμένη στο στήθος του, με τις σόλες των παπουτσιών του να μοιάζουν πραγματικά με λιωμένο τυρί, πεταγμένος μερικά μέτρα από τη θέση όπου τον βρήκε ο κεραυνός, συνήλθε μισή ώρα μετά τη στιγμή που μια εκτυφλωτική λάμψη συνόδεψε έναν αφόρητο πόνο στο κεφάλι καθώς δούλευε μέσα σε έναν νερόλακκο. Μπόρεσε, όμως, να μπει στο αυτοκίνητό του και να γυρίσει σπίτι. Την άλλη ημέρα ήταν πάλι στη δουλειά, δεν είχε καταλάβει ότι τα χειρότερα θα έρχονταν σε μερικές εβδομάδες». Κάποιες φορές ακόμη και οι γιατροί δεν παίρνουν είδηση τι έχει συμβεί στο σώμα. Διότι ο κεραυνός, ο οποίος δεν διαρκεί παρά ελάχιστα χιλιοστά του δευτερολέπτου, δεν αφήνει καρβουνιασμένες ή μισοψημένες σάρκες, σπασμένα κόκαλα ή έστω σημάδια. Μόνο τα ρούχα καίγονται και ο ιδρώτας ή το νερό της βροχής που έχει μουσκέψει κάποιον μετατρέπονται σε καυτό ατμό που προκαλεί κάποια εγκαύματα. Γι΄ αυτό και οι ακτινογραφίες, οι μαγνητικές και οι αναλύσεις δεν δίνουν ευρήματα. Τα μακριά νευρικά κύτταρα λειτουργούν σαν κεραίες ως προς τον στιγμιαίο παλμό που διαπερνά ένα μέρος του σώματος και στη συνέχεια εμφανίζονται αθέατες εσωτερικές ζημιές. Συχνές απώλειες μνήμης, αδικαιολόγητη κούραση, τρομώδης κίνηση, ναυτία και αϋπνίες, κουδούνισμα στα αφτιά, αίσθηση υπερθέρμανσης, απώλεια ισορροπίας και τελικά απόπειρες αυτοκτονίας. Δεν είναι εύκολη υπόθεση ένα τέτοιο χτύπημα και αξίζει να προφυλάξεις τον εαυτό σου και τους δικούς σου την ώρα της θύελλας όσο μπορείς.

Χάρτινοι αετοί
Ηταν πολιτικός αλλά του άρεσε και να πειραματίζεται στο μικρό εργαστήριο που είχε δημιουργήσει. Είχε μεγάλη περιέργεια για τα ηλεκτρικά φαινόμενα, αυτός πρώτος κατάλαβε ότι έπρεπε να διακρίνουμε δύο είδη φορτίων και τα ονόμασε αρνητικό και θε τικό, ενώ ανάμεσα στα άλλα που έκανε ήταν να επάγει φορτία στην επιφάνεια μιας μεγάλης μεταλλικής σφαίρας και να τα παίρνει, πλησιάζοντας έναν άλλον μεταλλικό αγωγό σε σχήμα βελόνας. Ετσι το 1752 ήταν σίγουρος και το έλεγε ότι θα μπορούσε να αποφορτίζει τις καταιγίδες οδηγώντας τα φορτία τους προτού ξεσπάσει κεραυνός ήσυχα στη γη, χρησιμοποιώντας σιδερένιες ράβδους πακτωμένες σε ψηλά σημεία και συνδεδεμένες με το έδαφος χάρη σε ένα χοντρό σύρμα. Ετσι μια ημέρα με κακοκαιρία ύψωσε τον κλασικό χαρταετό με ένα καρφί δεμένο επάνω του, έχοντας στην άλλη άκρη του σπάγκου στερεωμένο ένα μεταλλικό κλειδί. Πλησιάζοντας στο κλειδί τα δάχτυλά του, τυλιγμένα με ένα μεταξωτό πανί, έβλεπε σπινθήρες να πετάγονται. Μετά επικράτησε ο μύθος ότι ο χαρταετός αυτός του Βενιαμίν Φραγκλίνου, καθώς κρατούσε τον σπάγκο τον βρεγμένο από το ανεμόβροχο, χτυπήθηκε από κεραυνό και τελικά έμεινε στην ιστορία περίπου ότι ο άνθρωπος αυτός αμολούσε χαρταετούς στη θύελλα και ψάρευε κεραυνούς. Κάτι τέτοιο όμως μάλλον δεν έγινε, και ευτυχώς δηλαδή, διότι μπορεί η θηριώδης ένταση σε Αμπέρ του κεραυνού να είχε βάλει τέρμα στη ζωή του την ώρα που έκανε το πείραμα. Στον Φραγκλίνο πάντως οφείλουμε την εκλαΐκευση της γνώσης ότι οι κεραυνοί είναι κίνηση ηλεκτρικών φορτίων.

Υπολογίζεται σήμερα ότι κάθε στιγμή πέφτουν περίπου 2.000 κεραυνοί σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Μόνο σε ένα από τα υψηλότερα κτίρια των Ηνωμένων Πολιτειών, στο Εmpire State Βuilding, πέφτουν κάθε χρόνο κάπου 23 κεραυνοί διαψεύδοντας έτσι τη λαϊκή δοξασία, που μπορεί να κοστίσει ζωές, ότι ο κεραυνός δεν ξαναπέφτει ποτέ στο ίδιο σημείο. Ανθρωποι συνεχίζουν να σκοτώνονται και να τραυματίζονται από τους κεραυνούς. Οι ερευνητές συνεχίζουν να ψάχνουν τις λεπτομέρειες γύρω από τον μηχανισμό τους. Ερωτηματικά που γεννήθηκαν τον καιρό του Φραγκλίνου απαντήθηκαν μόλις πριν από μερικά χρόνια.

algaldadas@yahoo.gr

7 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ
1. Αλλο αστραπή και άλλο κεραυνός;
Μεγαλειώδης η ουράνια κουρτίνα, αλλά ακόμη πιο εντυπωσιακή αν αναλογιστούμε την καταιγιστική μάχη φυσικών φαινομένων που εκτυλίσσονται γύρω της
Αστραπές λέμε τα φωτεινά νήματα που βλέπουμε να αυλακώνουν τον ουρανό στη διάρκεια των καταιγίδων. Η λάμψη τους οφείλεται σε φωτεινά φαινόμενα που προκύπτουν από τη διέγερση των ηλεκτρονίων στα μόρια του αέρα. Οταν ηλεκτρικά φορτία σχηματίζουν ρεύμα και περνούν μέσα από τον αέρα παράγεται θερμότητα και αυτή δίνει την απαραίτητη ενέργεια για τη διέγερση των ηλεκτρονίων. Το ηλεκτρικό λοιπόν ρεύμα από φορτία που ρέουν ανάμεσα σε δύο σύννεφα ή από ένα τμήμα σε ένα άλλο στο ίδιο σύννεφο δημιουργεί την αστραπή. Οταν τα φορτία ρέουν από ένα σύννεφο προς τη γη ή αντίστροφα τότε λέμε ότι έχουμε κεραυνό.

2. Πού οφείλεται η βροντή;
Οφείλεται στην υπερθέρμανση της αέριας στήλης που βρίσκεται στη διαδρομή του κεραυνού. Ξαφνικά έχουμε θερμοκρασίες χιλιάδων βαθμών Κελσίου, απότομη διαστολή της αέριας αυτής στήλης και μετά εξίσου απότομη συστολή για να γεμίσει το κενό αέρα που ξαφνικά δημιουργήθηκε στον άξονα της στήλης. Αυτό δημιουργεί ένα ηχητικό κύμα.

3.Γιατί ακούγεται σαν να κυλούν βράχοι από τον ουρανό;
Είναι η ηχώ από το κύμα που αντανακλάται και σε άλλα σημεία και φθάνει σε εμάς με καθυστέρηση, επεκτείνοντας τη διάρκεια του ήχου από το κατευθείαν κύμα.

4. Πότε πρέπει να αισθανόμαστε ασφαλείς;
Οταν πια ακουστεί η βροντή και δεν μας έχει συμβεί κάτι. Επίσης πρέπει να αποφεύγουμε να βγαίνουμε στο ύπαιθρο προτού περάσουν τουλάχιστον 30 λεπτά και από την τελευταία αστραπή στον ουρανό. Αν βλέπουμε την καταιγίδα προς τη Δύση μάλλον έρχεται προς τα εμάς, αν τη βλέπουμε προς την Ανατολή μάλλον έχει περάσει.

5. Πρέπει να σβήνουμε τις ηλεκτρικές συσκευές στη διάρκεια της καταιγίδας;
Τα κυκλώματα προστασίας ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, μιας τηλεοπτικής συσκευής ή ενός στερεοφωνικού συγκροτήματος προστατεύουν από τις (πολύ) απότομες μεταβολές της τάσης, όχι όμως και από τους κεραυνούς. Διαχειρίζονται τις απότομες μεταβολές στην ποσότητα των φορτίων που κυκλοφορούν μέσα στα καλώδια και έρχονται από τη ΔΕΗ. Για τους κεραυνούς υπάρχει άλλη συσκευή που χρησιμοποιείται κυρίως σε επαγγελματικές εγκαταστάσεις και περιλαμβάνει έναν χώρο γεμάτο αέριο. Σε χαμηλές τάσεις δεν κυκλοφορεί ρεύμα ηλεκτρικών φορτίων. Οταν όμως έχουμε κεραυνό να χτυπάει τη συγκεκριμένη γραμμή, το αέριο ιονίζεται, κυκλοφορούν και περνούν «απέναντι» τα επιπλέον φορτία αλλά μετά διοχετεύονται στη γη και δεν προχωρούν προς τα ευαίσθητα σημεία των συσκευών!6. Αφού τα φορτία κινούνται με εκπληκτικές ταχύτητες, πώς προλαβαίνουμε να βλέπουμε το φως της αστραπής;
Το φως που βλέπουμε δεν είναι από τα κινούμενα φορτία. Οφείλεται σε διέγερση των ατόμων του αέρα λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. Αυτά τα άτομα περιβάλλουν το κανάλι όπου διακινούνται τα φορτία όντας κατά κάποιο τρόπο σε σταθερές θέσεις και φωτοβολούν.

7. Το αλεξικέραυνο τραβάει τους κεραυνούς; 
Το αλεξικέραυνο είναι μια μεταλλική ράβδος που έχει σύνδεση με το έδαφος. Δεν ασκεί κάποια έλξη αλλά δημιουργεί το κατάλληλο πεδίο ώστε όταν βρεθούν τα φορτία του κεραυνού στη γειτονιά της να βρουν ως πιο προσιτό δρόμο προς το έδαφος αυτόν που περνάει από τη ράβδο. Μια σωστή ράβδος δεν είναι μυτερή στο επάνω άκρο, όπως πίστευαν για χρόνια, αλλά έχει ως το τέλος το ίδιο πάχος, κάπου 2,5 εκατοστά.

ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΚΕΡΑΥΝΟΣ
Η ιστορία κάθε κεραυνού αρχίζει στον ουρανό, συνεχίζεται στη γη και καταλήγει πίσω στο σύννεφο που τον γέννησε. Διότι μπορεί στην Αναγέννηση να ζωγράφιζαν τα σύννεφα σαν... αναπαυτικούς καναπέδες των αγγέλων, αλλά τότε δεν ήξεραν ότι μέσα σε αυτά τα εύπλαστα στολίδια του ουρανού επικρατεί ένας χαμός. Ειδικά σε αυτά που λέμε «καταιγιδοφόρα σύννεφα» ή σωρειτομελανίες ή σύννεφα της βροχής. Ο υγρός αέρας πάνω από τη θάλασσα ή και την ξηρά όταν αρχίσει να ανεβαίνει ψύχεται, αλλά όχι τόσο ώστε να είναι πιο κρύος από τα γύρω στρώματα, διότι τότε δεν θα ανέβαινε άλλο. Ερχεται κάποια στιγμή όμως που οι υδρατμοί συμπυκνώνονται, ψύχονται τόσο ώστε να υπάρχουν στο εσωτερικό του νέφους νερό, νιφάδες, χαλάζι αλλά και κάτι ενδιάμεσο σαν τον τριμμένο στο μηχάνημα πάγο. Τότε αρχίζει η κάθοδος, η επαναθέρμανση και στο κάτω μέρος του νέφους εμφανίζεται η βροχή. Φεύγοντας, το νερό αφήνει το νέφος να περιέχει πιο στέρεα σωματίδια, που μέσα από τις ανοδικές και καθοδικές κινήσεις έχουν τριφτεί και φορτιστεί. Στο επάνω μέρος βρίσκουμε τα θετικά φορτισμένα και στο κάτω τα αρνητικά, το σύννεφο μοιάζει με τεράστια μπαταρία. Τότε ανάμεσα στην επιφάνεια του εδάφους και στο κάτω μέρος του νέφους δημιουργείται μια τάση 20 ή και 30 εκατ. Βολτ. Αυτή αναγκάζει πολλά ηλεκτρόνια να αποσχιστούν από τα άτομα και τα μόρια του αέρα όπου ανήκαν και αυτό λέγεται ιονισμός. Ετσι δημιουργούνται θετικά και αρνητικά φορτισμένα σωματίδια που αρχίζουν να υπάρχουν ανάμεσα στο νέφος και στο έδαφος. Την κατάσταση όπου έχουμε συνύπαρξη ισάριθμων θετικών και αρνητικών σωματιδίων την ονομάζουμε πλάσμα (καμία σχέση με το πλάσμα του αίματος) και αυτή η... υπάκουη στα ηλεκτρικά πεδία «ομήγυρη» ανοίγει τον δρόμο της καθόδου των φορτίων του νέφους στο έδαφος. Μόνο που επειδή ακολουθούν πάντα την ευκολότερη (και όχι τη συντομότερη γεωμετρικά) διαδρομή, αυτή μπορεί να είναι τεθλασμένη, σε σκαλοπάτια των 50 μέτρων, δημιουργώντας τις γνωστές κλασικές εικόνες. Ο κεραυνός είναι το άδειασμα των αρνητικών φορτίων του νέφους στο έδαφος και είναι αθόρυβος και αόρατος. Πρόκειται για ένα ηλεκτρικό ρεύμα περίπου 10.000 Αμπέρ και αυτό αναγκαστικά παράγει θερμότητα πολλών χιλιάδων βαθμών. Η ενέργειά του όμως διεγείρει τα ηλεκτρόνια των μορίων του αέρα χωρίς να τα αποσπάσει και, καθώς αυτά επιστρέφουν στις αρχικές τους τροχιές, εκπέμπουν το γνωστό φως που συνοδεύει τους κεραυνούς.


Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=33&artid=294628&dt=18/10/2009#ixzz0q69PzC52

next 5 in 5 Οι προβλέψεις της ΙΒΜ για τις τεχνολογικες εξελιξεις